درس پژوهی | دانلود بهترین و قوی ترین نمونه ها در فضای آموزشی
درس پژوهی
درس پژوهی : تجربه های بین المللی راهبرد های اثر بخشی را برای بهره گیری از مراحل درس پژوهی در عمل درفرهنگ های آموزشی مختلف نشان می دهند.درس پژوهی ازچین تا آمریکا ، از انگلستان تا استرالیا،از مکزیک تا آلمان و از آفریقای جنوبی تا ژاپن ، همه جا آهنگ تغییر و شوق به تحول در آموزش را برانگیخته است . ماموریت اصلی ایده ی درس پژوهی در کشورهای مختلف جهان تشکیل هسته های تحول برای بهسازی آموزش ، غنی سازی یادگیری، توانمند سازی معلمان و تولید دانش حرفه ای است (سرکارآرانی ۱۳۸۹) از آنجا که درس پژوهی به عنوان رویکردی ژاپنی از پژوهش مشارکتی در کلاس درس مطرح می شود. بررسی آن درتوسعه ی حرفه ای معلمان ایرانی ضروری است تا در صورت لزوم الگویی بومی برای بهره گیری ازآن فرایند در توسعه ی حرفه ای معلمان ایران طراحی شود . و در صورت هرگونه مشکل با پشتیبانی سایت ما تماس بگیرید.
نقش معلم در درس پژوهی
معلم از آن جهت مورد تاکید است که کارگزار اصلی نظام آموزشی به شمار می رود.و اهداف متعالی نظام تعلیم و تربیت در ابعاد مختلف در نهایت باید به واسطه ی او محقق شود در کتاب درس های فنلاندی به نقش مهم معلمان در موفقیت نظام آموزشی فنلاند تاکید شده است. تعامل مستمر و چهره به چهره ی معلم با دانش آموزان وی را درموقعیت ممتاز و منحصربه فردی قرار می دهد که هیچ عنصر انسانی دیگری در این سازمان از آن برخوردارنیست .ایده ی بهبود وتعالی مدارس چندین سال است که مطرح شده اما این ایده که مدرسه ای بتواند یاد بگیرد در طی دهه ی اخیر پس از دیدگاه نوین نسبت به مدارس به عنوان “سازمان های یادگیرنده”بسیار مورد توجه قرار گرفته است ، تلفیق این ایده با توسعه ی حرفه ای معلمان فرصت هایی پدید می آوردکه موجب تغییر در مدرسه وبهبودیادگیری دانش آموزان می گردد.(سرکارآرانی،۲۰۰۷) یکی از جلوه های این تلفیق فرایند درس پژوهی به عنوان نوعی پژوهش مشارکتی در مدرسه است که توسعه ایجاد فرصت برای پرورش حرفه ای معلمان در مدرسه موجب تغییر مدرسه به یک سازمان یادگیرنده مدرسه و کلاس یادگیرنده می شود.
مقایسه درس پژوهی در ایران و کشور های دیگر
مقایسه درس پژوهی در ایران و کشور های دیگر این کمک را می کند که میتوان به فرایند درس پژوهی و روش های بهبود و تاثیر گزاری بیشتر در درس پژوهی آشنا شویم.
در مقایسه درس پژوهی در ایران و کشور های دیگر باید گفت : اینکه کشور ایران در مقایسه با سایر کشورها از لحاظ تدریس ممکن است عقب باشد،صحیح است .ولی نباید دست روی دست گذاشت و تلاشی برای بهبود جایگاهمان انجام ندهیم.ما باید با مقایسه درس پژوهی در ایران و کشور های دیگر به بهبود وضعیت کنونی خود بپردازیم.
درس پژوهی چیست ؟
درس پژوهی به عنوان رویکردی ژاپنی در فرهنگ آموزش این کشورمطرح است که به صورت یک فرایند مشارکتی ومستمربه عمیق شدن دانش موضوعی،مهارت های تدریس وتولید دانش حرفه ای کمک می کند و لذا منجر به توسعه ی حرفه ای موثر خواهد شد(اداره آموزش و پرورش آمریکا،۲۰۰۰،ماتوبا و سرکارآرنی،۲۰۰۵) پژوهش های جهانی نشان می دهد که برنامه های آموزش ضمن خدمت معلمان درمدرسه از جمله موثرترین روش های ارتقای صلاحیت های حرفه ای معلمان و بهسازی کیفیت فرایند یاددهی-یادگیری است .بیشتر به ا ین علت که آموزش حین خدمت معلمان در مدرسه توجه آشکاری به علاقه مندی های حرفه ای معلمان دارد گوناگونی خواسته های معلمان را در نظرمی گیرد و فرصت های بسیاری را برای یادگیری آنها با تاکید بر شناخت بیشتر از مدرسه و دانش آموزان فراهم می کند.ضمن اینکه معلمان رابیش ازبیش درتصمیم گیریهای آموز شی مشارکت می دهد و امکان پژوهش در مدرسه و کلاس درس را توسط معلمان و با همراهی دانش آموزان بوجود می آورد.
توسعه حرفه ای در درس پژوهی
دراین روش به دانش آموزان علاوه بریادگیرندگان به عنوان کسانی که درتوسعه ی حرفه ای معلمان نیز نقشی قابل توجه دارند نگاه می شود. آموزش و پرورش یک جزیره نیست بلکه بخشی از قاره فرهنگ است ( برونر ۱۹۹۶،نقل از سرکارآرانی)
این روش رویکردی نوین از پژوهش کنشی را متبلور می سازد که در آنها شرکت موثر درتصمیم گیری و مشارکت فعال درعمل معلمان دوپایه ی اساسی پژوهش محسوب می شوند.و نقشی به سزا در توسعه ی حرفه ای معلمان ایفا می کنند(سرکارآرانی ۱۳۷۹)
مقایسه درس پژوهی در ایران با سایر کشورها
همان طورکه بیان شد با مقایسه درس پژوهی در ایران و کشور های دیگر مثلا ژاپن در می یابیم ژاپن مسئولیت اولیه ی بهبود فعالیت مدرسه وکلاس درس را برعهده معلمان گذاشته است کونای کنشیو واژه ای است ژاپنی که از دوقسمت کونای به معنی مدرسه و کنشیو به معنی کارورزی تشکیل شده است کونای کنشیو برای توصیف فرایند مستمر پرورش حرفه ای معلمان ر مدرسه بکار می رود. و معلمان ژاپنی هنگامیکه فعالیت آموزشی خود را آغاز می کنند در آن درگیر می شوند ، همه مدارس ژاپن بطور فعال با”کونای کنشیو”درارتباطند”کونای کنشیو”که توسط معلمان اداره می شود،شامل مجموعه ای ازفعالیت های مختلف است که باهم فرایندجامعی ازبهسازی مدرسه راتشکیل می دهند.
نمونه درس پژوهی
معلمان باهم در گروهایی باپایه های تحصیلی مختلف یا موضوعات درسی متفاوت و نیزپدرکمیته های ویژه کار می کنند . فعالیت های این گروه های مختلف توسط یک برنامه ی بهسازی مدرسه که اهداف را تعیین و بر کوشش ها و پیشرفت های سالانه نظارت می کند .هماهنگ می شود. درصد بالایی از معلمان نیز در گروههای منطقه ای که به صورت ماهانه تشکیل می شود شرکت دارند . معلمان هر ماه زمان قابل توجهی را در “کونای کنشیو”صرف می کنند.یکی از بخش های رایج “کونای کنشیو””جوگیوکن کیو”است،همانطور که بیان شدجوگیوکن کیو کلمه ای ژاپنی است که از دو قسمت ” جوگیر “به معنی درس و و “کن کیو”به معنی پژوهش یا مطالعه تشکیل شده است.ودرزبان فارسی به مطالعه درس یا درس پژوهی ترجمه شده است درآن فرایند گروهی از معلمان دردرس های کلاس خود به جمع آوری اطلاعات و تجزیه وتحلیل آن درمورد آموزش-یادگیری(تدریس)می پردازند.به این درس ها،درس پژوهی می گویند(هیبرت،۱۹۹۹)
هدف های اصلی در درس پژوهی
هدف اصلی درس پژوهی کمک به یادگیری مستمر معلم است که این معلم را از طریق ایجاد بستر مناسب برای بازاندیشی و بهبود عمل خود معلم پدید می آورد( تاکاهاشی ،۲۰۰۵ ) مقایسه درس پژوهی در ایران و کشور های دیگر نشان می دهد در همه کشورها درس پژوهی از طریق ایجاد فرصت در زمینه های زیرباعث توسعه ی حرفه ای معلمان می شود:
- -توسعه ی دانش موضوعی
- -توسعه ی دانش آموزشی
- -یادگیری دانشگاهی
- -طرح درس های با کیفیت بیشتر
- -ارتباط با اهداف زندگی روزمره
- -گفت و گوی حرفه ای با همکاران
- -باز اندیشی درباره تدریس خود
نظریه فیلسوفان راجع به درس پژوهی
استیگلرهیبرت (۱۹۹۹) نیزبه مواردفوق این نکته را می افزایند که درس پژوهی سیستمی ایجادمی کندکه ازتجربه های خودمی آموزدبه عبارت دیگر نظامی که دارای حافظه است و تجربیات ،دانش،منش و بینش معلمان را ثبت و ضبط می کند و باعث بهبود بلند مدت می گردد،درواقع درس پژوهی محیطی فراهم می کندکه معلمان در آن بتوانند بامشارکت مستمر به حل مسائل خود بپردازند و دانش حرفه ای تولید کنند و ازطریق آن به پرورش و توسعه ی حرفه ای دست یابند درس پژوهی به عنوان روشی موثربرای ترویج وغنی سازی یادگیری وتولیددانش حرفه ای در مدرسه به منظور تحول در آموزش نظر اندیشمندان بسیاری را در جهان به خود جلب کرده است. یافته های پژوهشی مقایسه درس پژوهی در ایران و کشور های دیگر نشان می دهد که درس پژوهی به گسترش فرهنگ یادگیری در مدارس یاری می رساند و محیطی را فراهم می سازد تا معلمان از یکدیگر بیاموزند،دانش حرفه ای خود را ارتقا دهند و دررفتار خود باز اندیشی کنندونیزدر برنامه های”تحول مستمر آموزش”مشارکت جویند.
درس پژوهی الگوی اثربخش
درس پژوهی الگوی اثر بخش در خلق محیط شوق انگیز برای یادگیری در مدرسه است.معلمان از این طریق یاد می گیرند که چگونه از یکدیگر بیاموزند . در تجارب آموزشی (تربیتی)یکدیگر سهیم شوندو با باز اندیشی دررفتار آموزشی خودراههای بهتری برای یاد دادن و یاد گرفتن بیابند و به تولید دانش حرفه ای بپردازند. در این الگو معلم، نه تنها به دیگران کمک می کند بلکه به خود کمک میکند(بختیاری)
مقایسه درس پژوهی در ایران و کشور های دیگر نشان می دهد که درس پژوهی با در گیر ساختن معلمان در فرایند حل مساله طرح نقشه عمل مشاهده باز اندیشی و بازنگری عمل آموزش (تدریس)فرهنگ مشارکت حرفه ای را ارتقا می دهد.
فرایند یادگیری
چنین فرایندی از یادگیری به تغییرفرهنگ مدرسه کمک می کندومحیط انعطاف پذیری برای دست یابی به یادگیری سازمانی فراهم می سازد و آنرا توسعه می دهد .در این الگو مدرسه و کلاس محل یادگیری معلمان و دانش آموزان می شود.بیشتر معلمان شرکت کننده در پژوه های درس پژوهی در کشورهای گوناگون جهان گزارش کرده اندکه درس پژوهی سبب می شودمعلمان مسئولیت بیشتری دراداره ی مدرسه احساس کنند و این الگو را عاملی برای فراهم آوردن زمینه ی ” خود یادگیری ” از طریق مشاهده باز اندیشی در عمل و خود ارزیابی می دانند.
مشکلات درس پژوهی
مشکلات درس پژوهی در جامعه امروز در کشور ایران آنقدر زیاد و بی شمار است که در جهت بهبود آنها و رسیدگی و برطرف نمودن این مشکلات می بایست تلاش زیادی انجام داد.
قبل از پرداختن به مشکلات درس پژوهی باید به مقایسه اقدام پژوهی و درس پژوهی و سپس به شناخت مشکلات درس پژوهی پرداخت.
تفاوت اقدام پژوهی با درس پژوهی
اقدام پژوهی (پژوهش در عمل) نوعی مطالعه و بررسی است که افراد برای تغییر وضعیت نامطلوب و در نهایت بهسازی کارها در محیط شغلی بکار می برند. اقدام پژوهی نوعی تحقیق توصیفی یا غیر آزمایشی است با استفاده از اقدام پژوهی می توان موقعیت های نامعین اما ملموس مربوط به اقدام ها و عملیات آموزشی را مشخص کرد و در بهبود آن کوشید.در اقدام پژوهی،پژوهشگربرااساس نتایج بدست آمده می تواند تعدیل یا تغییرلازم را بلافاصله به عمل آورد و در عین حال به عنوان پژوهشگر بالقوه برای مشخص کردن موقعیت های نامعین در رابطه با فعالیت خود روش علمی را به کار برده و با استفاده از اقدام پژوهی این فعالیت را بهبودبخشند.چهارمرحله ی اقدام پژوهی:۱-تشخیص و برنامه ریزی ۲-اقدام برای شناسایی و حل مساله یا رفع مشکل ۳-مشاهده به منظور نمایان ساختن میزان تغییرات انجام شده جهت رفع مشکل ۴-تحلیل و تعدیل داده ها در اقدام پژوهی معلم و هر پژوهشگری خود با مسئله مواجه شده که خود اقدام به شناسایی و حل مساله می کند و خود از نتایج اقدام خود در عمل استفاده می کند . ” معلم به عنوانپژوهشگر”معادل دیگری برای اقدام پژوهی در نظام آموزشی است(بختیاری)
مشکلات درس پژوهی
پرای پرداختن به مشکلات درس پژوهی در ابتدا باید اذعان داشت که رویکرد حرفه ای معلمین جهت تدوین طرح درس اجرا ، مشاهده و تحلیل نتایج است که در آن بهبود یادگیری دانش آموزان رخ می دهد . درس پژوهی فرصتی جهت تمرکز عمیق تر حواس و بررسی موضوعات اصلی درس می باشد( استیپانک ،۱۳۸۹،ص ۱۱) در درس پژوهی معلم به دنبال آن است که به دانش آموزان نشان دهد تدریس چه چیزی به تجارب آنها می آموزد ، در درس پژوهی معلمان بصورت گروهی کارمی کنند.تا چگونگی انتقال محتوای دانش خود را به صورت تجربی برای دانش آموزان بیان کنند.ایده ی کلبدی درس پژوهی بهبودوبهسازی مستمرفرایندآموزش،یادگیری وتدریس است.
درس پژوهی بر فرایند فوق تاکید می کند وراه حلی برای تعیین ساختار محتوای آموزشی می خواهند تا ازطریق آن محتوا یکبار دیگر بصورت مشارکتی با سایر معلمین وگاه با نظر خوددانش آموزان موردبررسی قرارگیردوراه حلی علمی برای رهنمون سازی وارتقای سطح کیفی سازی موضوع بکار خواهد رفت.درس پژوهی بریادگیری بهتر، سهلتردانش آموزان تمرکز دارد.
پژوهش عملی در آموزش و پرورش
درس پژوهی و اقدام پژوهی یا پژوهش عملی در آموزش و پرورش بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته یکی ازدغدغه های کارگزاران وسیاستگزاران آموزشی گسترش پژوهش به ویژه پژوهش مشارکتی دردرون مدرسه و کلاس است درس پژوهی در واقع روش پژوهشی مشارکتی معلمان در کلاس درس است که از آن به عنوان سودمند ترین، کاربردی ترین و موثرترین برنامه پرورش حرفه ای معلمان در مدارس ژاپن یاد شده است (سرکارآرانی،۶۱:۱۳۷۸)درس پژوهی فرایند پژوهش مشارکتی معلمان در کلاس درس است ،که مثل اقدام پژوهی معلمان در طراحی، اجرا و ارزیابی فرصت می یابند تا با یکدیگر همکاری،همیاری و مشارکت کنند،مسائل درون مدرسه وکلاس را بکاوند،جوابی بیابند وآنرادر عمل آموزشی یکدیگر داشته باشند.
در اقدام پژوهی،معلمان به شیوه ی کارگروهی تمرین می کنند واز یکدیگربیاموزند پس از اینکه معلمان مبانی نظری آموزش یادگیری را بیاموزند،مهارت های علمی،عملی و کاربردی مربوط به فرایند یاددهی -یادگیری (آموزش)،ارزیابی روش های تدریس،خود ارزیابی،فعالیت های آموزشی رامی آموزند معلمان مباحث گروهی موضوع مورد پژوهش را انتخاب کرده وبه صورت مشارکتی و درگروه،طرح پژوهش مربوط به آنرا تهیه می نمایند.
درس پژوهی مثل اقدام پژوهی به شیوه مشارکتی به ارزیابی دقیق فعالیت های آموزشی انجام شده در ارتباط با موضوع مورد نظر می پردازد. در این شیوه دانش آموزان را درپژوهش خود سهیم و در واقع در حین عمل پژوهش می کند (سرکار آرانی ۶۲:۱۳۷۸)
برای غلبه بر مشکلان درس پژوهی که در مدرسه وکلاس است،بیشتر برمسائل آموزشی درس وکلاس تمرکز
دارند و به جنبه های جزئی و کاربردی در کلاس تمرکز دارد.فرهنگ برتدریس و یادگیری تاثیر دارد.
شباهت های درس پژوهی و اقدام پژوهی
- هر دو به توسعه وپرورش حرفه ای معلمان کمک می کند
- هر دو مشارکتی است
- هر دو گروهی(تیمی)است(تاکید بر .ار جمعی)
- هر دو چرخه ای(گردشی) است
- هر دو توسط معلم شروع می شود
- هر دو پژوهشی است با سوال و مساله ای شروع می شود
- هر دوبه ترویج و گسترش علم کمک می کند
- هر دومعلم تازه کار و با سابقه (کهنه کار – باتجربه)را در
- کنار هم برای هم آموزی و از دگر آموزی دعوت می کند.
- هر دونیازمند نقادی فعال و متفکرانه است(تفکرانتقادی)
- هر دوزمان و نتیجه مهم است
- هر دوتمرکزدر مسائل واقعی مدرسه و کلاس است
- هر دوکاربرد یافته و نتایج در عمل بکارگرفته می شود
- هر دو به تفکر(تامل)به مسائل واقعی مبتلا به تدریس (آموزش)می پردازد.
- هر دو موجب یادگیری بهتر اقدام پژوه و تدریس پروژه می شود
- هر دو کاربردی و فرایند محور است
- یادگیری در هر دو مورد توجه است
- هدف درس پژوهی،بهسازی ونوسازی عمل تدریس است.هدف اقدام پژوهی شناسایی و حل مسئله آموزشی است.
- در اقدام پژوهی و درس پژوهی به رشدوپرورش حرفه ای “اقدام پژوه””تدریس پژوه”منجر می شود.
در مشکلات درس پژوهی باید به موارد زیر اشاره نمود
- هزینه و اعتبار کافی از طرف نظام آموزش و پرورش به این امر اختصاص داده نمی شود.
- نظام آموزش و پرورش به این کار به صورت یک بخشنامه کلیشه ای می نگرد.
- در نظام آموزش و پرورش در کشور ما رقابت کافی در این باره وجود ندارد.
- معلمان در اجرای کار تیمی با هم اختلاف نظر دارند و درس پژوهی را در بسیاری از مواقع به صورت کامل اجرا نمی کنند.
شما عزیزان بعد از آشنایی با مشکلات به این نکته توجه فرمایید. دانلود فایل پژوهی معلمان آموزش و پرورش اقدام به تهیه و تنظیم صدها نمونه درس پژوهی در راستای برطرف نمودن مشکلات درس پژوهی برای شما عزیزان نموده است.شما عزیزان میتوانید پس از شناخت در رابطه با مشکلات از این سایت برای دانلود درس پژوهی ابتدایی استفاده نمایید.
دانلود فایل های درس پژوهی
تیم تخصصی دانلود فایل پژوهشی معلمان آموزش و پرورش در راستای دانلود درس پژوهی ابتدایی در خدمت فرهنگیان محترم می باشد و هر نمونه درس پژوهی که در ذهن معلمان باشد را به مرحله اجرا در می آورد.
[/vc_column_text]
